Braindrain in Tweede Kamer

Een aanzienlijk deel van de Tweede Kamerleden die deze kabinetsperiode het woord voerden over circulaire economie en afval, lijkt na de verkiezingen niet terug te keren in de Kamer.

Een blik op de kandidatenlijsten leert dat de kans op een braindrain op het onderwerp circulaire economie en afval groot is na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november. Een aantal prominente woordvoerders op het onderwerp staat niet meer op de lijst van hun partij, of dermate laag dat ze alleen een kans op het pluche maken, als ze met voorkeurstemmen worden gekozen.  

Bij de VVD lijkt het doek te vallen voor Erik Haverkort. Hij staat op plek 39. Normaal gesproken geen verkiesbare stek. Met voorkeurstemmen kan hij nog een zetel bemachtigen, maar of de VVD’er daar voldoende achterban en profiel voor heeft? Eén plekje boven hem staat overigens Afvalfonds-directeur Hester Klein Lankhorst. De kans dat zij in de Kamer komt, is waarschijnlijk net zo klein als voor Haverkort. Maar mocht het haar lukken, dan levert de VVD in ieder geval één lid met extensieve kennis van circulaire economie én afval. 

Bij het CDA vertrok Agnes Mulder dit voorjaar al uit de Kamer voor een directiefunctie bij VNO-NCW Noord. Als woordvoerder circulaire economie werd ze eerst opgevolgd door Henri Bontenbal. Dat hij zich ook na de verkiezingen intensief met circulariteit gaat bezighouden, is eigenlijk uitgesloten. De kroonprins van het CDA is gebombardeerd tot lijsttrekker van de christendemocraten. In het laatste circulaire-economiedebat debuteerde echter Harmen Krul voor het CDA, nummer 5 op de kandidatenlijst en dus mogelijk een blijvertje. 

Het D66-bestuur plaatste Kiki Hagen aanvankelijk niet op de kandidatenlijst. Onder voorvechters van de circulaire economie zorgde dit voor gefronste wenkbrauwen. Hagen, onder andere Kamerrapporteur voor circulaire economie, profileerde zich met haar initiatiefvoorstel voor een circulaire textielketen, maar ook met talloze Kamervragen met betrekking op circulaire economie en afval en een stevige inbreng in debatten over dit thema. De leden van haar partij gunden haar wél een plek op de lijst. Haar 38e stek is in principe geen verkiesbare, maar Hagen kennende zal ze er alles aan doen om met voorkeurstemmen in de Kamer te komen. 

Bij de Partij voor de Dieren keert Eva van Esch niet meer terug. Net als Hagen een Kamerlid met een bovengemiddelde inbreng in het circulaire-economiedebat. Het is haar eigen keuze, die vooral lijkt ingegeven door de onrust in haar partij.  

Wie blijven wel? 

De andere linkse partijen gaan in principe wel allemaal door met hun (voormalige) circulaire-economiewoordvoerder. Op de lijst van GroenLinks-PvdA lijken Suzanne Kröger (plaats 7) en Habtamu de Hoop (plaats 12) op een vrijwel zekere verkiesbare plek te staan. Dat geldt eigenlijk ook wel voor Joris Thijssen (plaats 16) en Kauthar Bouchallikht (plaats 17), al liet die laatste weten haar zetel na de verkiezingen niet op te eisen in verband met de partijlijn rond het Israëlisch-Palestijns conflict. Verder wordt de groen/rode lijst natuurlijk aangevoerd door Frans Timmermans, trekker van de Europese Green Deal, maar eerder ook aanjager van het Europese circulaire-economiebeleid. 

CE-woordvoerder namens de SP Sandra Beckerman staat tweede op de kandidatenlijst van haar partij. Waarschijnlijk vooral vanwege haar profiel opgebouwd in bijvoorbeeld het gas- en het toeslagendossier. Of zij zich na de verkiezingen weer mengt in debatten over circulaire economie is maar zeer de vraag. 

Bij de ChristenUnie heeft Stieneke van der Graaf na interventie van de leden met een zesde plek op de kandidatenlijst een goede kans om in de Kamer terug te keren. PVV’er Barry Madlener, die zich als Kamerlid onder andere verzet tegen de aanpak van wegwerpplastics, staat op plek 10. 

Vakblad Afval! november 2023 (nummer 7)