Datagebruik grote kans voor duurzamere afvalinzameling

Restafval terugdringen is prioriteit bij veel gemeenten. Om een circulaire economie te bereiken, zijn er echter nog grote stappen nodig. Zowel in de politieke besluitvorming als bij de uitvoering zijn er diverse gevoeligheden die een soepel afvalinzamelproces in de weg staan. Doelgericht gebruik van de grote hoeveelheid beschikbare data biedt daarbij een oplossing.

“Als je datagestuurd werken op een slimme en positieve manier inzet, kun je afvalinzamelprocessen  optimaliseren, rust in de organisatie creëren, milieuwinst behalen en budgetten efficiënter gebruiken”, zegt Quirijn van Loon, accountmanager urban mining van VConsyst. “We hebben mooie  praktijkvoorbeelden hiervan bij onze klanten”, vult Ruud Visser, sales consultant bij VConsyst, aan.

De combinatie van software, elektronica en hardware maakt beheer en optimalisatie steeds eenvoudiger. Door datastromen te combineren in het VConsyst Dynamics-platform, kunnen assetmanagement, informatie over gebruik en onderhoud waardevolle inzichten bieden. Dat is precies de kant die development director (CTO) Rudo Hoekman van VConsyst op wil. “Wij hebben de software, data en rapportages om samen met klanten inzichten uit data te halen en adviezen te geven voor optimaliseringen. We kunnen ook benchmarks uitvoeren tussen vergelijkbare gemeenten. Daarmee kunnen we heel gericht helpen bij procesverbeteringen en CO2-reductie.”

Sturing van afvalgedrag

In een circulaire economie is goede informatievoorziening naar inwoners van groot belang. Een stap die makkelijk te maken is door het stortgedrag van burgers via een app inzichtelijk te maken. VConsyst heeft dit bijvoorbeeld gerealiseerd met de gemeente Rhenen. Inwoners mogen jaarlijks maximaal zestig stortingen doen in (ondergrondse) containers en acht stortingen bij de milieustraat. Alle stortingen worden geregistreerd in VConsyst Dynamics dat is gekoppeld aan de Afvalwijzer-app. Dat biedt burgers inzicht in hun eigen stortgedrag en een anonieme vergelijking met mede-wijkbewoners.

Het resultaat? “Het aanbod van restafval daalt en de fracties worden schoner. Ook de omgeving blijft schoon, zonder bijplaatsingen of vervuiling”, vertelt Visser. “Het blijkt een succesvolle manier om afvalgedrag van burgers te sturen en diftar te vermijden. Overigens is het eerste jaar na invoering het moeilijkst. Het vergt veel communicatie en inspanning, maar het effect is overduidelijk”.

Feitengestuurd werken

In Borger-Odoorn verloopt de datastroom via de module Rolcontainermanagement van VConsyst.
Dankzij speciale voertuigopbouw, door VConsyst geleverd en geïnstalleerd op vrachtwagens van afvalinzamelaar PreZero, worden chips van minirolcontainers ingelezen, het aantal stortingen en de aangeboden kilogrammen afval gewogen en geregistreerd. Deze gegevens worden vanuit het VConsyst
Dynamics-platform gedeeld in de Afvalwijzer-app, zodat inwoners inzicht hebben in hun afvalgedrag. Maar de dienstverlening van VConsyst gaat nog verder. “VConsyst kan gemeenten helpen met harde data over het aanbieden van afvalinzamelmiddelen”, vertelt Van Loon. “Het VConsyst Dynamics-
platform omvat namelijk vrijwel alle afvalstromen: van milieustraat, minirolcontainer, ondergrondse container en bovengrondse container tot aan afvalbakken.” Met deze data kunnen politiek en bestuur makkelijker beslissingen nemen, omdat deze vanuit de praktijk – of uit benchmarks van andere gemeenten – hard te maken zijn. Van Loon vat het zo samen: “Met onze data, rapportages en inzichten kan een gemeente feitengestuurd in plaats van emotiegestuurd werken.” Hij voegt daar meteen aan toe dat het wel belangrijk blijft om goed na te denken over wat een organisatie wil bereiken met data.
VConsyst kan zowel medewerkers van inzamelbedrijven als beleidsmedewerkers die op data willen sturen, helpen en adviseren.

Data uit afvalbakken

VConsyst heeft met ondergrondse containers een sterke marktpositie en dankzij plaatsingen, onderhoud, reiniging en keuringen een grote database opgebouwd. Ook met afvalbakken timmert
VConsyst aan de weg. De nieuwe VConsyst CityPress afvalbak comprimeert afval tot zes keer. Dus met
minder inzet van personeel en auto’s kan dezelfde hoeveelheid afval verzameld worden, terwijl de leefomgeving opgeruimd en schoon blijft, een ideale oplossing voor centrumlocaties. Ook met de Teneo-vulgraadsensor voor VConsyst afvalbakken draait het om data die optimalisatie van schaars
personeel en beperkte middelen mogelijk maken. Een effectieve oplossing om juist in buitengebieden een lange rit naar een lege afvalbak te voorkomen. Verder kan de sensor helpen bij de juiste plaatsing van afvalbakken, zodat de leefomgeving opgeruimd blijft.

Verandermanagement is communicatie

Hoekman vat het belang van datagestuurd werken helder samen: “Data is mooi, maar kijk goed hoe die de processen kunnen optimaliseren. Het gaat erom dat de data daadwerkelijk gebruikt worden in het hele proces. Onderschat niet hoe belangrijk verandermanagement daarbij is. Goed gebruik van data zorgt voor een wezenlijke aanpassing van de werkwijze. Zorg ervoor dat je team dit accepteert en
de verandering omarmt. Neem ook de burger nadrukkelijk mee in de veranderingen”, benadrukt Hoekman. “Verandermanagement is communicatie. Het is niet alleen een technologische verandering,
het is een bredere aanpak. Het is vaak een weerbarstig proces waar je doorheen moet voordat de gewenste resultaten zichtbaar worden.”

Met data, inzicht en advies van VConsyst gaan gemeenten en afvalwerkers een mooie datagestuurde, efficiënte toekomst tegemoet. Zodat we onze openbare leefomgeving moeiteloos en duurzaam opgeruimd houden. Want daar draait het uiteindelijk om.

Vakblad Afval! augustus 2023 (nummer 5)