Transitie naar circulair plasticsysteem in EU kraakt en piept
Een slinkend marktaandeel, een dalende omzet en een vastgelopen circulaire transitie. De Europese plasticindustrie staat aan de rand van de afgrond, waarschuwt Plastics Europe op de K-Fair, ’s werelds grootste kunststoffenbeurs.
Nieuwe cijfers uit de vandaag door Plastics Europe gepubliceerde Plastics the Fast Facts 2025 bevestigen de snelle en voortdurende achteruitgang van het concurrentievermogen van de Europese plasticproductie. Ondanks een bescheiden stabilisering van de productievolumes in 2024 (+0,4 procent tot 54,6 Mton) na een recordkrimp in 2023 (-7,6 procent), nam het Europese aandeel in de wereldwijde productie verder af: van 22 procent in 2006 tot slechts 12 procent in 2024. De omzet van de sector is ook sterk gedaald; van 457 miljard euro in 2022 tot 398 miljard euro in 2024 (-13 procent). Het Nederlandse aandeel in de Europese productie daalt gestaag van 11,7 procent in 2022, 10,8 procent in 2023, naar 9,9 procent in 2024.
De achteruitgang van Europa staat in schril contrast met de industriële groei in andere regio's. De wereldwijde productie van plastic steeg vorig jaar met 4,1 procent en sinds 2018 met 16,3 procent. Azië produceert nu 57,2 procent van alle kunststoffen ter wereld, waarvan China alleen al 34,5 procent voor zijn rekening neemt. Dat is drie keer meer dan de hele EU.
“De Europese plasticindustrie staat op een keerpunt”, stelt Plastics Europe-voorzitter Benny Mermans naar aanleiding van de cijfers gepresenteerd op de K-Fair in Düsseldorf. “Terwijl innovatie en investeringen op andere continenten versnellen, zien we een dalende omzet en neergaande productie in Europa. Onze regio heeft dringend politieke steun en kaders nodig om investeringen nieuw leven in te blazen en te zorgen voor veerkrachtige en concurrerende toeleveringsketens. Europa moet nu handelen. Snel en doortastend optreden is essentieel om de toekomst van regionale plasticproductie veilig te stellen en de strategische sectoren te beschermen die van de Europese plasticindustrie afhankelijk zijn.”
Eerste circulaire plasticsysteem
Volgens Plastics Europe lopen plasticproducenten in Europa aan tegen onevenredig hoge energiekosten, klimaat gerelateerde belastingen en hoge grondstofprijzen die het concurrentievermogen van de industrie uithollen en die de verkoop en sluiting van activa versnelt.
“De Europese plasticindustrie staat aan de rand van de afgrond nu het concurrentievermogen instort”, waarschuwt Plastics Europe-directeur Virginia Janssens. “De alarmbellen zouden moeten rinkelen in de Europese Commissie en in de hoofdsteden van de EU. Onze politieke leiders moeten beslissen of Europa het eerste circulaire plasticsysteem ter wereld wil ontwikkelen of wil decarboniseren door verdere de-industrialisatie. De Clean Industrial Deal kan niet snel genoeg worden geïmplementeerd.”
Plastics Europe roept op tot dringende EU- en nationale beleidsmaatregelen. Deze moeten de energiekostencrisis aanpakken, handhaving van EU-wetgeving aan de grenzen versterken en investeringen in circulaire plasticproductie in Europa bevorderen. De EU moet een sterke marktvraag naar circulair plastic stimuleren door ambitieuze doelen voor gerecycled plastic in producten en door andere stimuleringsmaatregelen. Daarnaast zal het oprichten van een waarnemingscentrum voor het realtime volgen van de handelsstromen in chemische stoffen en plastics moeten helpen om een meer gelijk speelveld te waarborgen en de EU-industrie en - ambtenaren in staat te stellen om snel te reageren met handelsbeschermende maatregelen.
Productie circulair plastic stagneert
Uit de gepresenteerde cijfers blijkt dat Europa’s vroegere leiderschap op het gebied van circulair plastic inmiddels overvleugeld is door China en de rest van Azië. Hoewel circulaire plastics goed zijn voor 15,4 procent van de EU-productie in 2024, is er sinds 2018 sprake van een scherpe daling van 18,9 procent van de fossiel gebaseerde productie, waardoor een aanzienlijke uitbreiding van de circulaire productie uitbleef.
In 2024 bleef de totale productie van circulair plastic in de EU gelijk op 8,4 Mton. Mechanische recycling steeg met slechts +2,7 procent tot 7,7 Mton, terwijl chemische recycling in volume gelijk bleef op 0,11 Mton. Biobased geproduceerd plastic daalde zelfs met 25 procent tot 0,6 Mton, vooral doordat het niet kan concurreren met de gesubsidieerde inzet voor biobrandstoffen.
De productie van circulaire plastics wereldwijd steeg daarentegen; tot 43,9 Mton in 2024, waarmee voor het eerst de drempel van 10 procent van de totale wereldwijde productie is overschreden. China alleen al produceerde 13,4 Mton circulaire plastics in 2024, bijna het dubbele van Europa's volume.
Volgens Janssens stokt de circulaire transitie en decarbonisering van de Europese industrie bij gebrek aan duidelijke beleidsondersteuning. “Alle beschikbare recyclingtechnologieën en tijdige, effectieve maatregelen die de markt hiervoor ondersteunen zijn essentieel voor het creëren van de noodzakelijke schaalgrootte voor een concurrerend Europa. Onze Plastic Transitie routekaart laat zien hoe een net-zero en circulair systeem met plastic kan worden bereikt. Maar alleen een competitieve plasticindustrie in het hier en nu is in staat adequaat in te spelen op marktimpulsen en investeringen vrij te maken voor de broodnodige circulaire economie van morgen.”
