Publieke transitie zet door: Arnhem sluit aan bij Rova

Arnhem wordt ook aandeelhouder van het publieke inzamelbedrijf, zo heeft het college van B en W besloten. De gemeente legt ongeveer 5,9 miljoen euro neer voor 1.694 aandelen in Rova. De gemeente krijgt daarmee 11,7 procent van alle Rova-aandelen in handen. Vanaf 1 juli 2027 gaat Rova het huishoudelijk afval in de gemeente inzamelen. Het personeel en de inzamelmiddelen van PreZero, de huidige inzamelaar, gaan daarbij over naar Rova. Arnhem verwacht dat er daarmee weinig verandert voor de inwoners: eigenlijk verandert alleen de naam op de vuilniswagens. De manier waarop afval wordt opgehaald blijft in grote lijnen hetzelfde. De containers en ondergrondse verzamelpunten blijven in gebruik en ook het afvalbrengstation blijft beschikbaar. Achter de schermen verandert wel het een en ander: Rova zet een nieuwe regio en uitvoeringsorganisatie op voor Arnhem, die voortbouwt op de dienstverlening, expertise en middelen van PreZero en de locatie in Duiven. 

De gemeenteraad krijgt nu de kans om wensen of bedenkingen over het ontwerpbesluit kenbaar te maken. Dat moet gezien het krappe tijdspad wel snel: uiterlijk 7 januari wil het college weten of het onderwerp op de agenda komt, zodat besluitvorming over wensen of bedenkingen nog diezelfde maand mogelijk is. Begin februari 2026 wil het college een definitief besluit nemen.

Bob Roelofs, wethouder Openbare Ruimte en Afval: "We kiezen bewust voor een publieke oplossing die rust en zekerheid biedt. Voor inwoners verandert er weinig, maar voor de stad is dit een belangrijke stap: met behoud van kennis en mensen, met een sterke publieke organisatie als partner."

Publieke transitie

Net als veel andere gemeenten moest Arnhem de toekomst van de afvalinzameling goed onder de loep nemen, omdat zowel PreZero als Renewi zich terugtrekken uit de gemeentelijke afvalinzameling. Voor Arnhem was dat misschien nog meer wennen dan voor andere gemeenten, want PreZero was al meer dan vijftien jaar de vaste inzamelaar in de gemeente. In dit proces kozen gemeenten in de regio eerder al voor een aansluiting bij publieke inzamelaars: Duiven, Westervoort, Rheden en Rozendaal gingen daarbij voor Circulus, terwijl Overbetuwe koos voor Dar. Leusden en De Bilt treden volgend jaar ook toe tot Rova.

Ook voor Arnhem was al duidelijk dat aansluiting bij een publiek afvalbedrijf de beste optie was. Er was nog maar één mogelijke inzamelaar actief in de regio en daarmee onvoldoende marktwerking voor een nieuwe aanbesteding. De gemeente heeft gesprekken gevoerd met Dar, Circulus, ACV, Reinigingsdienst De Liemers en Rova. Uiteindelijk kwam Rova dus als beste optie uit de bus. ACV en Reinigingsdienst De Liemers bleken bijvoorbeeld qua omvang en inrichting te ver van Arnhem af te staan, Circulus zag geen kansen, en Dar kon niet voor de zomer van 2027 aan een goed voorstel werken. Rova gaf daarentegen direct aan graag een samenwerking te willen verkennen. 

Beoordeling

Omdat geen van de andere publieke bedrijven in de regio een aanbod deed, kon het voorstel van Rova daar niet mee vergeleken worden. Daarom heeft Buiten Organisatieadvies het voorstel beoordeeld. De conclusie daarvan is dat Rova een geschikte samenwerkingspartner is voor Arnhem, die voldoet aan alle wensen en eisen van de gemeente. Alleen de tijdelijke aanloop- en transitiekosten heeft Buiten niet goed kunnen beoordelen. Positieve punten zijn bijvoorbeeld de kennis, ervaring en innovatie van Rova. Zo heeft het bedrijf concepten als omgekeerd inzamelen en diftar ontwikkeld. Ook wordt Arnhem één van de grootste aandeelhouders van Rova, met dito invloed. Verder zijn continuïteit voor de huidige PreZero-werknemers en de sociale werkgelegenheid verzekerd.

Kosten

Ten opzichte van de huidige situatie zijn de kosten van een aandeelhouderschap van Rova wel hoger. De afvalstoffenheffing zal naar verwachting zo'n 9 procent stijgen (bij volledige doorberekening van de gestegen kosten). Het contract met PreZero was dan ook zeer gunstig. Het bedrijf en de gemeente zijn nauw verbonden: het Nederlandse hoofdkantoor van PreZero staat in Arnhem en daarnaast heeft het bedrijf een grote overslaglocatie in Duiven. In de laatste aanbesteding voor afvalinzameling in 2020 (toen nog onder de naam Suez) lagen de tarieven tussen de 20 en 30 procent lager dan die van andere inschrijvers. "Het sterke vermoeden was (en is) dat PreZero door de verwevenheid met Arnhem ervoor gekozen heeft om partnerschap boven winstgevendheid te stellen", zegt het college daarover. Daarom was de verwachting sowieso dat bij een nieuwe inzamelaar de kosten zouden stijgen. 

Vergelijkingen met andere aanbieders kunnen niet gemaakt worden, maar zelf een eigen inzameldienst zou sowieso fiks duurder zijn. Daarvoor zou tenminste 50 miljoen euro aan investeringen nodig zijn. Bovendien zou zo'n eigen organisatie de expertise, efficiëntie ervaring van een grote inzamelaar als Rova moeten ontberen. "Het wordt onvermijdelijk duurder, maar financieel is dit de beste optie", vat het college de situatie dan ook samen.