Nieuwe dwangsom voor Verpact door gebrekkige inzameling
Verpact heeft een nieuwe last onder dwangsom opgelegd gekregen, omdat de inzameling van plastic statiegeldflessen nog altijd achterblijft op de doelstelling van 90 procent. De producentenorganisatie zelf predikt vooral tijd en geduld.
Met een nieuwe last onder dwangsom wil de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) Verpact dwingen om dichter bij de inzameldoelstelling van 90 procent van de plastic flessen te komen, door consumenten meer te verleiden om statiegeldflessen in te leveren. Dit kan door het statiegeldbedrag te verhogen, maar ook door consumenten op een andere manier financieel te prikkelen. Wat de hoogte van de dwangsom is en wat de inspectie precies eist, wil een woordvoerder van ILT niet toelichten aan AfvalOnline. Begin 2026 moet Verpact aan de verplichting hebben voldaan.
Sinds 2022 slaagt Verpact er niet in om het wettelijke inzameldoel van 90 procent van de plastic flessen te halen. Daarom heeft de ILT in juli 2024 Verpact vijf lasten onder dwangsom opgelegd. Eind oktober leverde de producentenorganisatie verschillende onderzoeken – onder meer naar de invloed van de hoogte van het statiegeldbedrag – in bij de inspectie, waarmee ze voldeed aan vier van de vijf eisen. Destijds gaf de ILT aan dat deze onderzoeken mogelijk leiden tot nieuwe eisen aan Verpact, als blijkt dat er nog een stimulans mogelijk is voor consumenten om plastic flessen in te leveren en daarmee de inzamelnorm te halen.
Aangezien Verpact nog steeds de inzameldoelstelling niet haalt – in 2024 zamelde de organisatie 77 procent van de plastic drankflessen in – heeft de ILT besloten om Verpact een nadere last onder dwangsom op te leggen. Het is nu aan Verpact om hier invulling aan te geven, om geen dwangsom te verbeuren.
Aartsen: geen hoger statiegeldbedrag
Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van Infrastructuur en Waterstaat – waar de ILT onder valt – geeft aan geen voorstander te zijn van een verhoging van het statiegeldbedrag. Een verhoging zou de indruk wekken dat het probleem vooral bij (het gedrag van) de consument ligt. Volgens hem spelen consumenten wel een rol, maar hij vindt dat Verpact het consumenten eerder makkelijker moet maken om statiegeldverpakkingen correct in te leveren. Dus door snel te zorgen voor meer inzamellocaties, ook buiten de supermarkt. Buiten dat zorgt een verhoging van het statiegeldbedrag voor een kostenverhoging van de boodschappen.
In plaats van een verhoging van het statiegeldbedrag vindt Aartsen dat Verpact moet inzetten op positieve (financiële) prikkels om te consument te verleiden om statiegeldverpakkingen correct in te leveren, zonder dat dit impact heeft op de boodschappenkosten. Op welke prikkels hij doelt, blijft in zijn brief aan de Tweede Kamer echter onduidelijk. In een reactie om verduidelijking geeft een woordvoerder van zijn ministerie aan AfvalOnline aan dat bij positieve prikkels de burger wordt verleid, bijvoorbeeld door iets te krijgen bij goed handelen.
Verpact: tijd en geduld
In een reactie laat Verpact weten dat gedragsverandering “tijd en geduld” kost. Mensen willen wel, maar ervaren vooral te weinig gemak en inzamelpunten. Daarom is het vergroten van de financiële prikkel volgens Verpact niet de oplossing van het probleem. De producentenorganisatie vindt dat haar plan van aanpak, dat loopt tot eind 2026, beschikt over een “heel sterk pakket aan maatregelen”. Daarnaast verwacht ze dat iedere verhoging van het statiegeldbedrag niet direct leidt tot het effect waarop wordt gehoopt. De overlast op straat en bij inleverpunten zal alleen maar verder toenemen. Iedere euro die in extra statiegeld wordt gestoken is een euro die niet in een nieuwe inleverautomaat geïnvesteerd kan worden, aldus Verpact.
De producentenorganisatie geeft aan de brief van demissionair staatssecretaris en de ILT verder te bestuderen en hierover in gesprek te gaan. Daarnaast beraadt Verpact zich hoe ze hier verder op gaat reageren.
