Veel meer e-waste bij restafval in 2024

Nederlanders produceerden in 2024 gemiddeld 148 kilo restafval per persoon. Daarvan bestond 0,98 procent uit afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA), oftewel 1,45 kilo per persoon. Bij elkaar opgeteld komt dat neer op een kleine 26 kton AEEA die vorig jaar in het restafval belandde. Dat is liefst 23 procent meer dan in 2023. In totaal gaat het om ruim 74 miljoen apparaten en accessoires. Dat blijkt uit de jaarlijkse inventarisatie van onderzoeksbureau Eureco, van de hoeveelheid en de soorten e-waste die in het restafval voorkomen. In 2023 bestond nog 0,84 procent van het ingezamelde restafval uit e-waste. Eureco voert dit onderzoek uit in opdracht van Stichting Open.

Diftar

Opvallend is dat in diftargemeenten op het eerste gezicht minder e-waste in het restafval belandt dan in niet-diftar-gemeenten: 0,8 kilo per inwoner, tegenover 1,7 kilo per inwoner. Maar volgens Eureco komt dat vooral door de totale hoeveelheid restafval die wordt afgedankt. In niet-diftar-gemeenten is dat 169 kilo per inwoner, en in diftar-gemeenten slechts 85 kilo per inwoner. Het percentage e-waste in het restafval is nagenoeg identiek voor diftar- en niet-diftar-gemeenten. 

Kleine apparaten

Van alle apparaten die in het restafval belanden valt met 64 procent het overgrote merendeel in de categorie ‘Kleine apparaten minder dan 50 cm’. Denk hierbij aan huishoudelijke, keuken- en verzorgingsapparatuur, elektrisch gereedschap en elektr(on)isch speelgoed. Ook los aangetroffen accu’s zijn in het onderzoek in deze categorie opgenomen, net als e-sigaretten, (brand)melders/sensors en losse, niet te identificeren e-waste onderdelen.

Batterijen

Van alle aangetroffen apparaten werkt zeker 34 procent op een uitneembare “losse” batterij. Op een jaaraantal van ruim 74 miljoen stuks e-waste zijn dit bijna 26.000 stuks e-waste die mogelijk één of meer uitneembare batterijen bevatten. Dit is exclusief apparaten die losse oplaadbare batterijen (accu’s) bevatten, zoals de oude Nokia-telefoons, en exclusief de ‘wegwerp’-accu’s zoals in gebruikt in e-sigaretten. Eureco schat dat er jaarlijks 2 tot 4 miljoen lithium-ion-batterijen in het restafval verdwijnen, waaronder 57.000 e-bike accu’s. 

Vapes

Het aandeel e-sigaretten in het restafval bedroeg in 2024 1,37 massaprocent. Dat komt neer op 356 ton vapes voor heel Nederland. Bij een gemiddeld gewicht van 35 gram zijn dat 10 miljoen vapes op jaarbasis, oftewel zo’n 27.900 per dag. Volgens Stichting Open zijn meer dan de helft hiervan illegale wegwerpvarianten met smaakjes, die sinds 1 januari 2024 verboden zijn.

Voor het onderzoek heeft Eureco 192,3 ton huishoudelijk restafval onderzocht, waarin het 5.207 stuks AEEA aantrof met een gezamenlijk gewicht van 1.896,5 kilo.

Stichting Open noemt het zonde dat zoveel e-waste bij het restafval belandt. “Juist nu we inzetten op strategische autonomie in Europa is het cruciaal dat we deze materialen boven de grond houden, in plaats van ze te blijven winnen uit kwetsbare, instabiele regio’s”, zegt voorzitter Steven van Eijck. “Elke batterij of accu die in het restafval verdwijnt, is letterlijk een gemiste kans én een potentieel risico.”

Doelstelling

Ondanks dat Stichting Open in 2024 meer e-waste inzamelde, voldoet het nog niet aan de nieuwe inzameldoelstelling van 85 procent van de in één jaar afgedankte hoeveelheid e-waste. Dit zogeheten Weee-generated steeg in 2024 van 60 procent naar 68 procent. In februari stelde de ILT de organisatie onder verscherpt toezicht. Begin april kwam Stichting Open met een nieuw actieplan om de inzameling van hoogwaardige verwerking van e-waste te stimuleren.