'Importheffing leidt tot negatief klimaateffect'

"Per 1 januari van dit jaar is de importheffing op afval van kracht. Afvalbedrijven hadden voorspeld dat het economisch onaantrekkelijk zou worden om afval te importeren uit Engeland. Vanwege het ontbreken van voldoende recycling- en verbrandingscapaciteit in Engeland zou dit naar verwachting tot meer storten gaan leiden, wat weer tot significante extra CO_2eq-emissies zou leiden. Na twee maanden beginnen de eerste gevolgen zichtbaar te worden en kunnen we voorzichtig een tussenbalans opmaken.

De import van brandbaar afval uit Engeland naar Nederland is volgens de Engelse Environment Agency in de maand januari met 17 procent gedaald. Dit afval heeft niet allemaal een weg gevonden naar Britse recycling- en afvalenergiecentrales. Uiteraard zijn er voorbeelden te geven waarbij dit wel het geval is. Zo heeft afvalbedrijf Renewi het afval dat zij nog zeven jaar gecontracteerd heeft bij East Londen Waste Authority met bijbetaling weten onder te brengen bij een Britse afvalenergiecentrale, terwijl het in 2019 nog in Nederland werd verwerkt. En Renewi weet met nascheiding ook nog een deel van het plastic uit dit afval te recyclen, wat trouwens ook geen overbodige luxe is voor een lokale overheid die momenteel maar 24,8 procent van haar huishoudelijk afval recyclet.

Veel Britse overheden hebben echter niet de financiële ruimte om meer te gaan betalen om hun afval in afvalenergiecentrales te blijven verwerken en kiezen na afloop van hun huidige contract voor de nieuwe goedkoopste optie: storten. Zo ook bij Essex County Council. Het huishoudelijk afval van Essex County Council wordt eerst verwerkt door een nascheidingsinstallatie in Engeland waarna het residu tot energie wordt verwerkt in Nederland. Eind vorig jaar besloot Essex County Council niet de financiële ruimte te hebben de importheffing te kunnen betalen en richtte de aanbesteding van de afvalverwerking zo in dat ook storten van het residu uit nascheiding weer een optie werd. Vanaf 1 april zal door de importheffing jaarlijks 200.000 ton huishoudelijk restafval van Essex County Council in Engeland worden gestort terwijl het nu in Nederland wordt omgezet in energie. Dit zal leiden tot 43.000 ton extra CO2_eq-emissie. Bij Norfolk County Council speelt dezelfde discussie. Ook deze overheid geeft aan geen financiële ruimte te hebben om meer te gaan betalen voor verwerking van het huishoudelijk restafval in een afvalenergiecentrale door de importheffing en heeft nu een aanbestedingsprocedure lopen waarbij het storten van het afval ook is toegestaan, terwijl dit in de vorige aanbesteding ongewenst was. Momenteel wordt er nog 100.000 ton in Nederland verwerkt, maar naar verwachting zal dit na afloop van het contract gestort gaan worden. Ook in West-Sussex County Council speelt momenteel de discussie wat er moet gebeuren met het residu wat overblijft uit de nascheidingsinstallatie voor huishoudelijk restafval als het contract afloopt.

In de praktijk zijn er ook contracten die wel doorlopen. De Britse nieuwssite Letsrecycle publiceerde in januari nog de inschatting dat bij contracten die doorlopen de additionele kosten 50:50 worden gedeeld tussen de Britse en Nederlandse afvalbedrijven. Een dergelijke ontwikkeling betekent een flinke aderlating voor private en publieke afvalenergiecentrales die hierdoor minder ruimte zullen hebben voor investeringen in verdere verduurzaming van de afvalverwerking.

Het is geen verrassing dat de honderdduizenden tonnen afval die niet meer naar Nederland worden geëxporteerd niet opeens in Engeland worden gerecycled of verbrand. Daar is simpelweg geen beschikbare capaciteit voor in Engeland en die zal er het komende decennium ook nog niet zijn. Het Britse Ministerie Defra publiceerde in maart 2019 nog dat alhoewel er al 104 miljoen ton afval in Engeland wordt gerecycled, er jaarlijks ook nog steeds 52 miljoen ton afval in Groot-Brittannië wordt gestort, waarvan 7 miljoen ton huishoudelijk restafval. In haar laatste ‘Resources and Waste Strategy’ was Defra er in haar forecast voor de benodigde capaciteit voor extra afvalenergiecentrales vanuit gegaan dat de export van afval naar landen zoals Nederland tot minimaal 2035 stabiel zou blijven, maar dat was voordat de importheffing was aangekondigd. Ook in Schotland moest eind vorig jaar het afvalbeleid drastisch worden bijgesteld. De Schotse overheid had een stortverbod op huishoudelijk restafval afgekondigd per 2021, maar moest dit herzien doordat er te weinig verwerkingscapaciteit beschikbaar is. In een statement schreef de Schotse overheid: “While we acknowledge the significant progress made by many local authorities in preparing for the ban, enforcement in 2021 would inflict additional financial implications for councils, and lead to large volumes of waste being exported from Scotland, with much of it likely to be landfilled elsewhere, defeating the purpose of the policy”. [Vertaling redactie: Terwijl we de significante voortgang van veel lokale overheden in de voorbereiding op het stortverbod erkennen, zou ingang in 2021 extra financiële gevolgen hebben voor gemeenten, en leiden tot grote volumes die uit Schotland geëxporteerd worden, waarvan veel waarschijnlijk elders gestort wordt, tegen het doel van het beleid in.]

Het bewijs ontwikkelt zich stapsgewijs dat de importheffing tot meer storten en meer CO2-emissies leidt en dus niet de gewenste effecten heeft. Bedrijven zoals Attero rekenen er dan ook op dat de eerdere toezegging van de Minister wordt nagekomen om met de branche tot een alternatief plan voor de importheffing te komen. De invoering van een CO2-belasting in plaats van de importheffing ziet Attero als een effectief instrument om milieukosten in te prijzen en tegelijkertijd innovatie aan te jagen waardoor de CO2-uitstoot wel gereduceerd wordt. En daarmee behouden we de noodzakelijke ruimte open voor Europese samenwerking. Zolang er in Europa afval gestort wordt is het voor de CO2-doelstellingen op Europees niveau belangrijk om beschikbare capaciteit bij afvalenergiecentrales in de Europese markt optimaal te benutten."

Paul Ganzeboom

Attero B.V.